Het ontstaan van de bril
- Geplaatst op
- Door Freek van Aerle
- 0
De historie van de bril
Brillen zijn voor ons heel vanzelfsprekend, maar dit is lang niet altijd zo geweest. Ook vroeger zagen mensen al slecht maar waren er geen hulpmiddelen beschikbaar om dit te corrigeren. We gaan hieronder in vogelvlucht door de geschiedenis van de bril heen.
De oudste vermelding over iets wat misschien op een bril lijkt is opgetekent door de geschiedschrijvers van keizer Nero, ze schrijven dat hij naar gladiatorgevechten kijkt door een stuk smaragd, mogelijk was dit om zijn zicht te verbeteren. Pas in de dertiende eeuw werden de eerste hulpmiddelen om ons zicht te verbeteren ontwikkeld. Daarvoor was het maar behelpen als je ouder werd en je zicht achteruit ging. Je werd afhankelijk van anderen en je wereld beperkte zich. De grieken hielden zich als eerste bezig met dingen als lichtrefractie en het zicht, maar de eerste die echt een stap verder kwam was een Arabische geleerde hij ontdekte meer over refractie van het licht, dit heeft grote invloed op een goed gezichtsvermogen.
Monniken ontwikkelden eerste visuele hulpmiddelen
De eerste hulpmiddelen op visueel gebied werden ontwikkeld door christelijke monniken. Waarschijnlijk omdat het goed kunnen zien voor hen echt noodzaak was aangezien ze veel lazen en schreven. Italiaanse monniken maakten de eerste geslepen glazen, deze werkte als het ware als een vergrootglas en was een handig hulpmiddel om mee te lezen. De glazen werden gemaakt van het kwartssoort beril. Van de naam van dit soort kwarts, stamt ook het woord ‘ bril’ af. Een paar jaar later kwam er wetenschappelijk bewijs voor deze uitvinding, in 1267 gaf een Franciscaanse monnik het wetenschappelijke bewijs dat kleine letters vergroot konden worden met geslepen glazen.Glasfabriek Murano
In Venetie werd de eerste bril gemaakt, in de beroemde glasfabriek Murano. Om glas voor een bril te maken is heel zacht glas nodig, toentertijd was Murano de enige fabriek dit dit glas kon maken. De eerste bril die ze maakten had geslepen glas en het montuur was gemaakt van ijzer, hoorn of hout. Deze brillen waren alleen als leesbril te gebruiken en bedoeld voor verzienden.
Het oudste portret van een brildrager dat is overgeleverd stamt uit 1352, gemaakt in Italie. In de veertiende eeuw werd de bril verder ontwikkeld, met name door groeiende handelsontacten tussen landen in Europa. Ook het ontstaan van de boekdrukkunst maakte dat de noodzaak tot het hebben van goed zicht groter werd. In de late middeleeuwen was er ook iets dat bekend staat als de mutsbril. Dit was een hoofddeksel waar dan een metalen montuur aan vast gemaakt werd dat voor de ogen werd gedragen. Dit verhoogde het draagcomfort.
Brillen zoals die van nu
Twee eeuwen later werden er brillen gemaakt die meer lijken op de bril van nu. Een bril was wel nog enkel voor de rijkere en werd ook gezien als statussymbool. Vooral in Spanja waren brillen helemaal hip en werd er tegen je op gekeken als je een bril op je neus had. De neusbrug werd in rijkere kringen van leer gemaakt zodat het prettiger zat op de neus. De monturen waren vaak niet van goede kwaliteit, ze gleden steeds van de neus of ze klemden heel erg. De brillen waren hierdoor verre van comfortabel.
In de achttiende eeuw werd het draagcomfort verhoogt met de komst van de Nurnberg brillen. Dit type bril had een montuur dat er voor zorgde dat de bril beter op zijn plek bleef. Wel zaten we evengoed niet zo heel lekker en werden ze ook wel neusverbrijzelaars genoemd, toch werd het hierdoor veiliger om met een bril op hard te lopen of paard te rijden en zorgde deze bril voor een vooruitgang. Dit was de eerste bril met poten die achter het oor zaten en daarmee een innovatieve uitvinding, de bril zoals we die nu kennen lijkt nog steeds erg op dit model.
Verderop in de achttiende eeuw kwam er een nieuwe modegril op brillengebied de kop op steken, de monocles werden populair. Dit is een bril met slechts een glas dat je dan tussen het oog geknepen wordt. Vooral bij de rijke aristocraten en en de elite van Engeland en Duitsland werd dit een populair accessoire. De Fransen droegen lever de neusknijper of op zijn Frans de pince-nez. Dit waren twee brillenglazen zonder poten om achter het oor te klemmen maar deze bril zit vast op de neus en steunt daarnaast op de spieren rond de ogen. Een voordeel van dit type bril was dat men hem snel weer af kon zetten.
De moderne bril
Begin twintigste eeuw ontstond de bril zoals we die vandaag de dag kennen. Brillen zijn tegenwoordig volop verkrijgbaar in allerlei soorten, maten en prijsklassen. Ook zijn ze niet meer weg te denken uit ons modebeeld en in westerse landen zijn ze voor iedereen die er een nodig heeft beschikbaar. Bij kinderen wordt van jongs af aan in de gaten gehouden of ze misschien een bril nodig hebben en ook op latere leeftijd als het zicht slechter wordt is het niet gek om naar de opticien te gaan. De innovatie op brillengebied ontwikkelt zich nog steeds, denk bijvoorbeeld aan brillen waarmee je zowel dichtbij als veraf ver kunt zien of brillen die een cilinder of andere complexe afwijking corrigeren. Er zijn tegenwoordig brillen voor iedere afwijking en voor ieders smaak is er wel iets. Zonnebrillen op sterkte zijn ook een mooie ontwikkeling voor automobilisten of voor ogen die gevoelig zijn voor licht.
Alternatieven zoal contactlenzen
Voor wie toch liever geen bril draagt zijn er ook nog lenzen beschikbaar. Als deze eenmaal goed in je oog zitten heb je er de rest van de dag geen last meer van en kun je perfect zien zonder een zichtbaar hulpmiddel. De nieuwste ontwikkeling is het laten laseren van je ogen. Door deze ingreep wordt je zicht aanzienlijk verbeterd en kun je een tijd zonder hulpmiddelen door het leven, terwijl het zicht goed is.
De ontwikkeling van de bril in ontwikkelingslanden
In ontwikkelingslanden zijn brillen helaas nog erg schaars en heeft lang niet iedereen die slecht ziet een bril in zijn bezit. In derde wereld landen is per miljoen inwoners slechts 1 enkele oogarts beschikbaar, wanneer mensen er wel geld voor zouden hebben is het dus nog niet vanzelfsprekend dat het mogelijk is een bril aan te schaffen. Zeker in rurale gebieden is het vaak lastig om naar een oogarts te reizen. In Nederland is er een oogarts op 20.00 mensen aanwezig, dit is dus een erg groot verschil. Je kunt je voorstellen dat kinderen die slecht zien ook niet goed meekomen met het onderwijs en dat dit ingrijpende gevolgen kan hebben voor hun toekomstkansen. Dr. Luis Alvares bedacht hier een oplossing voor en won daarmee de Nobelprijs in 1962. Hij bedacht een bril die goedkoop vervaardigd kan worden en die in sterkte kan worden aangepast. Zo hoeft niet iedereen die slecht ziet naar een oogarts maar kan er zelf geexperimenteerd worden met deze speciale bril tot het zicht goed is. Dit succesvolle idee is inmiddels al wijd verspreid in een groot aantal ontwikkelingslanden. Een prachtig initiatief dat iedereen de kans geeft om goed te kunnen zien! (Meer over brillen naar 3e wereldlanden)
De geschiedenis van de bril is lang, van keizer Nero tot de innovatieve brillen en alternatieven van nu. Denk de volgende keer dat je je bril op je neus zet eens even aan de lange weg die aan het ontstaan van dit hulpmiddel vooraf is gegaan. Bedenk hoe gelukkig je jezelf kunt prijzen dat je een bril hebt waardoor je elke dag kunt auto rijden, sporten en boeken kunt lezen. Het maakt je onafhankelijk en zorgt er voor dat je mogelijkheden onbegrensd zijn. Sta hier eens bij stil als je de wereld bekijkt vanachter je brillenglas vandaan.
Reacties
Wees de eerste om te reageren...